Bij de financiële positie gaat het om de juiste balans tussen vermogen en exploitatie, rekening houdend met financiële risico’s. Het is niet voldoende dat in een jaar de lasten worden gedekt door de baten. Dit moet structureel het geval zijn, in een reeks van jaren. We moeten immers ook in de toekomst in staat zijn om onze publieke taken in te vullen.
In de meerjarenbegroting 2026 beïnvloedt een aantal ontwikkelingen onze financiële positie:
- We zien grote kostenstijgingen in het Sociaal domein. Dit betreft naast de WMO met name de Jeugdzorg. In Burap I en de Kadernota 2026-2029 is hierover gerapporteerd en zijn middelen beschikbaar gesteld voor het programma duurzame hulpverlening. Vanuit de analyse moet een programma volgen dat de mogelijkheden geeft voor betere sturing, het beheersbaar maken en het inzetten van een kanteling van de toenemende kosten.
- De grote uitgaven aan de projecten korte termijn maatregelen N65, De Lichtstraat en IKC Het Molenven zijn verwerkt.
- Door de uitspraak van de Raad van State zijn de voorgenomen maatregelen voor de VKA+ N65 uitgesteld. Wel ligt een pakket van korte termijn maatregelen op tafel. Hiervoor is in deze begroting € 7 miljoen opgenomen. De eerdere (miljoenen) betalingen aan de Provincie zijn teruggekomen naar de gemeente. Voor het aandeel van de voormalige gemeente Haaren zijn we nog in gesprek met de gemeente Oisterwijk en de Provincie. Dit heeft invloed op onze liquiditeitsbehoefte en financieringspositie.
- We reserveerden in de vorige begroting reeds structureel voor toekomstige investeringen vanuit het Huisvestingsplan onderwijs en opvang. Dit is bijgesteld tot jaarlijks € 150.000. Deze reserve zetten we in voor de toekomstige afschrijvingslasten.
- Voor de verduurzaming van gemeentelijke gebouwen is eerder een aparte bestemmingsreserve gevormd waaruit de afschrijvingslasten van toekomstige investeringen kunnen worden gedekt. Deze is gehandhaafd voor de locaties Milieustraat/kringloopwinkel en JC Elzenburg . Als nieuwe locaties voor de verduurzaming zijn Theresialaan 32 en de Martinilaan toegevoegd. Voor deze laatste drukken de lasten op de exploitatie aangezien de reserve hiervoor niet toereikend is.
- De aankoop van SCC De Speeldoos is conform het aangenomen raadsvoorstel verwerkt. Hoe de toekomstige renovatie of nieuwbouw eruit gaat zien is nog in onderzoek. Hiervoor is geen investeringskrediet opgenomen in deze begroting. Wel wordt jaarlijks € 200.000 in een bestemmingsreserve gestort. Deze is inzetbaar voor toekomstige afschrijvingslasten. De financieringslasten komen hier nog bij.
- Het vastzetten van het accres voor 2026 en het toepassen van de opschalingskorting geeft een nadeel vanaf dat jaar. De ontwikkeling van de algemene uitkering is direct gekoppeld aan de ontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product.
- De herverdeling van het gemeentefonds is verwerkt in deze meerjarenbegroting. Pas na de evaluatie hiervan is duidelijk of hierin nog wijzigingen worden aangebracht.
- Het rentepercentage op langlopende leningen lijkt zich te stabiliseren. Voor de rente op langlopende leningen baseren we ons op de uitgangspunten in de kadernota.
- Grote investeringsprojecten, danwel het achterblijven hiervan, zijn van grote invloed op onze exploitatie. Denk hierbij onder meer aan de Lichtstraat, het Molenven en de realisatie van een sociaal cultureel centrum.
- Voor de omslagrente is een lager percentage toegepast om te voldoen aan de verslagleggingsvereisten van BBV. Hierdoor zijn minder lasten toegerekend voor de afvalstoffenheffing en met name de rioolheffing. Dit heeft een positieve invloed op de lokale lastendruk.
- Er zijn onderwerpen die nog nader onderzocht en uitgewerkt moeten worden, maar die in de toekomst een (mogelijke) impact hebben. Denk bijvoorbeeld aan de herinrichting VV Helvoirt. Omdat we begroten op basis van feitelijkheden (besluitvorming) zijn deze financieel nog niet verwerkt in deze begroting. Deze zijn wel van invloed op onze exploitatie en de ontwikkeling van de financiële kengetallen.
We presenteren, met het positieve saldo in 2029, een sluitende meerjarenbegroting. De financiële kengetallen solvabiliteit en schuldpositie zijn in lijn met het coalitieakkoord. Ook de reserveposities zijn voldoende. Indien de inzet van een aantal bestemmingsreserves duidelijk is, worden deze verwerkt. Dit zal de ontwikkeling afvlakken.
Wij blijven de totale financiële positie, gezien de voorliggende meerjarencijfers, komende investeringsuitgaven en onzekerheden in het sociaal domein, kritisch volgen. Oplopende uitgaven in het sociaal domein en lagere inkomsten van het Rijk zetten de exploitatie onder druk. De periode tot aan de verkiezingen wordt gebruik om op basis van een roadmap een notitie op te stellen met ombuigingsmogelijkheden. Hierbij worden alle keuzemogelijkheden boven het wettelijk minimum, rekening houdend met lopende verplichtingen, in beeld gebracht. De nieuwe coalitie kan deze aansluitend op de gemeenteraadsverkiezingen gebruiken voor keuzes voor een stevigere meerjarenbegroting. Een goede balans tussen de aanwezige risico's, uitvoering van onze publieke taken en een financieel gezonde en zelfstandige gemeente Vught is meer dan voorheen een aandachtspunt.
De paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing bevat een nadere toelichting op de ontwikkeling van de financiële kengetallen en op de risico's die we onderkennen.