Gemeentefondsuitkering
Een aanpassing in de berekening van de gemeentefondsuitkering betekent een klein voordeel.
Septembercirculaire 2025
In de septembercirculaire zijn onderstaande mutaties opgenomen.
Mutaties septembercirculaire 2025 x(€ 1.000) | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|
Accres | -137 | -182 | -224 | -272 |
Ontwikkeling uitkeringsbasis | 0 | -46 | -45 | -45 |
Wet integrale suïcidepreventie | 15 | 15 | 16 | 16 |
Loon- en prijsbijstelling middelen jeugdhulp | 31 | 27 | 27 | 28 |
Implementatie Participatiewet in Balans | 17 | 4 | 1 | 1 |
Participatie (IU) | 98 | 104 | 1 | 1 |
Versterking Omgevingsdiensten | 10 | 10 | 8 | 0 |
Capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid (CDOKE) | 1.718 | 0 | 0 | 0 |
Overheidsbrede dienstverlening | 26 | 26 | 26 | 26 |
Overige | 6 | 5 | 5 | 1 |
1.784 | -37 | -185 | -244 |
Accresontwikkeling
Vanaf 2024 is het accres gekoppeld aan de BBP-normeringssystematiek zodat meerjarig de ontwikkeling van het nominaal bruto binnenlands product gevold wordt. De normering wordt gesplitst in een volume deel en een prijsdeel. In de miljoenennota is het accres voor 2026 en verder geactualiseerd op basis van de MEV (Macro Economische Verkenning) van het CPB.
Ontwikkeling uitkeringsbasis
Omdat het totale bedrag van het gemeentefonds landelijk gelijk blijft, wordt bij een landelijke stijging/daling van de aantallen per maatstaf het bedrag per maatstaf gewijzigd. Dit heeft voor 2025 en verder voornamelijk te maken met een actualisatie van het aantal bijstandsontvangers en de WOZ-waarden
Wet integrale suïcidepreventie
Op 1 januari treedt de Wet integrale suïcidepreventie in werking. Gemeenten worden pop grond van deze wet geacht suïcidepreventie in hun gezondheidsbeleid op te nemen en uit te voeren.
Loon- en prijsbijstelling middelen jeugdhulp
Het Rijk had nog middelen gereserveerd voor de loon- en prijsbijstelling voor de jeugdzorg gereserveerde middelen uit het Coalitieakkoord Rutte IV. Hierbij worden de middelen voor 2026 en verder overgeheveld naar de Algemene Uitkering.
Implementatie Participatiewet in balans
Er worden middelen ontvangen voor de implementatie van de Participatiewet in balans, om de Participatiewet te vereenvoudigen en te verbeteren, door met meer maatwerk, versoepeling van regels en menselijke aanpak. Daarnaast worden middelen ontvangen voor het verstrekken van de premie arbeidsinschakeling voor jongeren.
Participatie
In de periode 2025-2027 worden middelen beschikbaar gesteld om de werking van Loonkostensubsidie (LKS) bij beschut werk te verbeteren.
Versterking omgevingsveiligheidsdiensten
De VNG, namens de gemeenten, en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I en W) zijn overeengekomen dat bepaalde taken van het vervolg op de Meerjarenagenda Versterking Omgevingsveiligheid (MVO) door gemeenten worden uitgevoerd. Het gaat om wettelijke talen op het terrein van de omgevingsveiligheid.
Capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid (CDOKE)
De SPUK CDOKE wordt vervangen door een decentralisatie uitkering in het gemeentefonds. Alle gemeenten ontvangen basisfinanciering ten behoeve van vergroting van hun capaciteit voor de uitvoering van het klimaat- en energiebeleid. Daarnaast worden aanvullende middelen ontvangen voor de aangevraagde planfinanciering.
Overheidsbrede dienstverlening
De SPUK Informatiepunten Digitale Overheid (IDO) wordt vanaf 2026 omgezet naar een decentralisatie uitkering in het gemeentefonds (met een korting van 10%). Hiermee worden gemeenten gefaciliteerd om laagdrempelige en empathische ondersteuning te bieden bij regelzaken met de (digitale) overheid en om hun regierol in het lokale netwerk in te vullen.
Overige
Onder overige zijn de mutaties < € 10.000 uit de septembercirculaire opgeteld.
Enkele maatregelen uit de septembercirculaire leiden ook tot een aanpassing van budgetten in de begroting:
Mutaties in exploitatie nav Septembercirculaire 2025 x(€ 1.000) | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|
Wet integrale suïcidepreventie | 15 | 15 | 16 | 16 |
Implementatie Participatie in Balans | 17 | 4 | 1 | 1 |
Participatie (IU) | 98 | 104 | 1 | 1 |
Versterking omgevingsveiligheidsdiensten | 10 | 10 | 8 | |
Capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid (CDOKE) | 1.718 | 0 | 0 | 0 |
Overheidsbrede dienstverlening | 29 | 29 | 29 | 30 |
1.887 | 162 | 55 | 48 |
Wet integrale suïcidepreventie
Om de nieuwe Wet integrale suïcidepreventie uit te voeren zijn middelen benodigd. Vooralsnog gaan we er vanuit dat het ontvangen bedrag benodigd is.
Implementatie Participatiewet in balans
Deze middelen zijn benodigd voor meer maatwerk, versoepeling van de regels en het verstrekken van de premie arbeidsinschakeling voor jongeren.
Participatie
De loonwaarde systematiek die nu gebruikt wordt voor het berekenen van de loonkostensubsidie (LKS) bij beschut werken leidt veelal tot een overschatting van de loonwaarde en daarmee tot een te lage vaststelling van de LKS. Met deze middelen moet dit verbeterd worden.
Versterking omgevingsveiligheidsdiensten
Om deze wettelijke taken ui te voeren zijn middelen benodigd. We gaan er vooralsnog vanuit dat de ontvangen middelen benodigd zijn,
Capaciteit decentrale overheden klimaat- en energiebeleid (CDOKE)
De CDOKE middelen worden gereserveerd om de komende jaren in te zetten ten gunste van het Klimaat- en energiebeleid en plan uitvoering.
Overheidsbrede dienstverlening
De inkomsten zijn structureel al geraamd. Hiermee komen de inkomsten vanuit de SPUK te vervallen.
Aandachtspunten, ontwikkelingen en onzekerheden
- Per 1 januari 2027 zal een volgende stap gezet worden met betrekking tot het ingroeipad voor het nadeel van de herverdeling van het gemeentefonds. Het ingroeipad zal per gemeente worden geactualiseerd. In de Meicirculaire 2026 zal meer duidelijkheid komen over hoe de suppletie-uitkering, dan nog € 1.605.347, verder afgebouwd wordt. Dit kan nog leiden tot nadelige mutaties.
In de jaren 2024 en 2025 is de suppletie uitkering afgebouwd met € 15 per inwoner. Dit is het maximale bedrag dat een mutatie per inwoner per onderwerp mag zijn. Naar aanleiding van de septembercirculaire 2024 wordt de suppletie uitkering in 2026 niet verder afgebouwd. Het bedrag van € 1.605.347 zit structureel in onze berekeningen van het gemeentefonds.
Als het bedrag vanaf 2027 verder afgebouwd wordt, leidt dit voor de komende jaren tot een oplopend structureel nadeel van € 0,5 miljoen euro per jaar tot het gele bedrag van € 1.605.347 structureel verwerkt is.
- De Onderuitputting Bcf is structureel geraamd op € 450.000, ongeveer gelijk aan de onder uitputting 2024. Hoe hoog de onder uitputting de komende jaren zal zijn is nog onbekend.
- Het Rijk werkt met gemeenten aan een nieuwe financieringssystematiek vanaf 2027.
De onderzoeken m.b.t. het verdeelmodel zijn inmiddels afgerond. Bij de verdere analyse zal aandacht zijn voor specifieke groepen van gemeenten. - Met de herziening van de Financiële Verhoudingswet vanaf 2027 worden de Decentralisatie- uitkeringen en Integratie uitkeringen ondergebracht in een Bijzondere Fonds Uitkering (BFU) , deze bevat extra controlemechanismen.
- De CDOKE middelen zijn beschikbaar voor 2027 tot en met 2030. Deze zijn nog niet verwerkt in de circulaires. Deze zijn ook nog niet verwerkt in onze P&C stukken.
- De maatstaf huishoudens met laag inkomen met drempel is op dit moment moeilijk te ramen, hierdoor kunnen lokale verschillen ontstaan die verantwoord zullen gaan worden onder “verbeterd inzicht in aantallen” en landelijke verschillen die verantwoord zullen gaan worden “ontwikkeling uitkeringsbasis”.